PSU Là Gì? Cách Thức Hoạt Động Của Nguồn Máy Tính Là Gì?

PSU là gì? là câu hỏi được nhiều người sử dụng máy tính quan tâm. PSU là thành phần có vai trò rất quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho tất cả các thành phần máy tính. Một bộ nguồn máy tính (PSU) tốt không chỉ đảm bảo rằng máy của bạn có đủ điện mà còn đảm bảo không bị cháy nổ. Vì vậy, chính xác PSU máy tính là gì? Hãy cùng Máy Chủ Sài Gòn tìm hiểu nhé.

PSU là gì?

PSU là tên viết tắt của Power Supply Unit hay còn gọi là bộ nguồn của máy tính. Đây là phần cứng của máy tính và nó có vai trò hết sức quan trọng. Bộ nguồn nhận chuyển đổi dòng điện xoay chiều (AC) thành dòng điện một chiều (DC) trước khi cấp nguồn cho các bộ phận khác của máy.

CPU, mainboard, ổ cứng, bàn phím, chuột, card màn hình đều là một phần của bộ nguồn máy tính. Nguồn điện một chiều (DC) được sử dụng bởi tất cả các thành phần này. Bộ nguồn chuyển đổi dòng điện xoay chiều (AC) từ bên ngoài thành dòng điện một chiều (DC) thông qua các đầu Pin. Do đó, bộ nguồn điện của máy tính là thành phần rất quan trọng.

Có thể nói khi biết được PSU là gì, bạn sẽ biết máy tính sẽ không hoạt động nếu không có bộ phận này. Nguồn máy tính quyết định chủ yếu đến độ bền và ổn định của hệ thống phần cứng máy tính. Nếu nguồn điện ổn định và trơn tru, hệ thống PC sẽ tồn tại lâu hơn. 

Nguồn máy tính được phân thành hai loại:

• Nguồn tuyến tính: (thường được cấu tạo từ biến áp với cuộn thứ cấp và cuộn sơ cấp) tạo ra điện áp đầu ra phụ thuộc vào điện áp đầu vào.
• Nguồn phi tuyến: trong một giới hạn cho phép nhất định, nguồn phi tuyến có điện áp đầu ra ổn định và ít phụ thuộc vào điện áp đầu vào.

>> Xem thêm: Chuẩn 80 Plus trên PSU là gì?

Vai trò của PSU là gì?

Nguồn máy tính (PSU) là một thành phần thiết yếu của bất kỳ hệ thống máy tính nào, nhưng nhiều người dùng lại bỏ qua nó. Ngoài các thiết bị chính (bo mạch chủ, bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên, bộ vi xử lý, ổ cứng…), tính ổn định của máy tính hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn máy tính vì nó cung cấp năng lượng cho máy tính hoạt động.

Nguồn kém chất lượng không cung cấp đủ điện hoặc không nhiễu sẽ gây mất ổn định hệ thống máy tính (điện áp nguồn cung cấp quá thấp cho các thiết bị, nhiễu tần số cao gây méo tín hiệu trong hệ thống), làm hỏng hoặc giảm tuổi thọ của thiết bị (nếu điện áp đầu ra cao hơn điện áp định mức). Vì vậy tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng PSU là gì, bạn nên lựa chọn cho phù hợp.

Nguyên lý hoạt động của bộ nguồn máy tính là gì?

Thông qua các mạch lọc nhiễu để loại bỏ nhiễu cao tần từ nguồn điện gia đình (110Vac/ 220Vac AC với tần số 50/60 Hz) đến PSU, được biến đổi thành điện áp một chiều. Điện áp một chiều này được biến đổi thành điện áp xoay chiều có tần số rất cao thông qua một máy biến áp, sau đó được hạ cấp thành điện áp xoay chiều tần số cao ở điện áp thấp hơn và được chỉnh lưu trở lại thành điện áp một chiều. 

Nếu bạn chưa hiểu nguyên lý hoạt động của PSU là gì, hãy đọc tiếp phần sau:

Vì đặc điểm của các biến áp là phải có biến đổi xoay chiều thành điện một chiều, sau đó lại thành xoay chiều, rồi lại thành điện một chiều. Biến áp với tần số cao thì sẽ nhỏ hơn nhiều so với biến áp ở tần số điện dân dụng 50/60 Hz. Máy tính cá nhân, máy tính xách tay, máy chủ đều được cài đặt nguồn máy tính. 

Bộ cấp nguồn (PSU) là một thiết bị có rất nhiều dây nối ra khỏi nó và được cắm vào ổ đĩa, bo mạch chủ và thậm chí cả Card màn hình cao cấp trên máy tính để bàn hoặc máy chủ. PSU máy tính xách tay là một hộp nhỏ có hai dây, một dây nối với nguồn điện gia dụng và một dây nối với máy tính xách tay. 

Nguồn máy tính cung cấp đồng thời nhiều điện áp: + 12V, – 12V, + 5V, + 3.3V… với dòng điện định mức cao.

>> Xem thêm: Nguồn máy chủ là gì?

Các thông số quan trọng cần lưu ý của PSU là gì?

Các kết nối đầu ra

Nguồn máy tính không thể không có các đầu dây cắm cho các thiết bị sử dụng năng lượng mà nó cung cấp. Hãy xem các kết nối đầu ra của nguồn máy tính trong phần sau:

• Đầu nối bo mạch chủ: thường có 20 – 24 chân, tùy thuộc vào loại bo mạch chủ được sử dụng. Đầu cắm này cũng có phiên bản khác là 20 + 4 chân phù hợp cho cả bo mạch sử dụng 20 hoặc 24 chân.
• Có hai loại đầu cắm cấp nguồn cho CPU: bốn chân và tám chân (thường là bốn chân, các nguồn mới được thiết kế cho các CPU mới hơn mới sử dụng loại tám chân).
• Tìm hiểu về PSU là gì, bạn sẽ biết đầu cắm bốn chân dùng cho ổ quang (giao diện ATA), ổ cứng và ổ mềm (Floppy).
• Đầu cắm bốn chân dùng cho ổ quang (giao diện SATA) và ổ cứng.
• Chân cắm cho Card đồ họa cao cấp: sáu chân (với Card mạnh thì cần 8 chân để cấp nguồn, vì vậy ở các nguồn máy tính cao cấp, ngoài 6 chân cơ bản cần có thêm hai chân cắm).

Lưu ý khi lựa chọn các kết nối đầu ra của PSU là gì? Một số phích cắm khác được tìm thấy trong các nguồn thế hệ cũ (tiêu chuẩn AT) đã bị loại bỏ trong hơn mười năm không được bao gồm ở đây.

Để phân biệt dòng điện áp, các đầu cắm cho bo mạch chủ và thiết bị ngoại vi được kết nối với các dây dẫn màu, thường được hàn trực tiếp vào bảng điện. Tuy nhiên, một số nhà sản xuất đã thiết kế các đầu nối để kết nối với nguồn thay vì hàn vào bảng mạch của nguồn. 

Việc cắm dây có ưu điểm là loại bỏ các dây không cần thiết để tránh có quá nhiều dây cáp cản trở luồng không khí trong thùng máy, tuy nhiên nó cũng có nhược điểm là làm tăng điện trở và có thể gây nóng, tiếp xúc kém dẫn đến truyền dẫn không thuận lợi.

Quy ước về điện áp dựa trên màu dây

Trong bộ nguồn máy tính, quy ước chung cho các mức điện áp sẽ dựa trên màu dây. Vậy quy ước về điện áp dựa trên màu dây của PSU là gì? Cùng xem nhé:

• Màu đen: Dây chung có hiệu điện thế quy định 0V. Đây còn được gọi là GND hoặc COM. Tất cả các mức điện áp khác đều được so với loại dây này.
• Dây màu cam: Mức điện áp +3,3 V
• Dây màu đỏ: có mức điện áp + 5V.
• Màu vàng: Dây có mức điện áp là + 12V (quy ước đường + 12V đầu tiên cho các nguồn chỉ có một đường + 12V).
• Màu xanh: Dây có mức điện áp -12V.
• Màu xanh lá cây: khi tìm hiểu về PSU là gì, ta có thể nhận ra hoạt động nguồn được kích hoạt bởi dây này. Nếu nguồn không hoạt động hoặc không được kết nối với máy tính, nguồn điện có thể được kích hoạt bằng cách kết nối dây kích hoạt (màu xanh lá cây) với dây 0V (hoặc COM, GND – dây màu đen). Đây là một thủ thuật để kiểm tra hoạt động của nguồn trước khi cắm vào máy tính.
• Dây màu tím: Điện áp 5Vsb (5V standby): Dây này luôn được cấp điện khi đầu vào của nguồn được kết nối với nguồn điện trong gia đình, cho dù có bật nguồn hay không. Dòng điện này được cung cấp cho lần khởi động ban đầu của máy tính, cung cấp cho bàn phím, chuột hoặc các cổng USB. Việc sử dụng dòng 5Vsb cho bàn phím và chuột được quyết định bởi thiết kế của bo mạch chủ. Các nguồn có thể sử dụng nhiều dây dẫn có màu hỗn hợp khi kéo dài các đường cấp điện áp khác nhau.

Tiếp theo, hãy cùng khám phá quy ước công suất của PSU là gì để biết cách lựa chọn công suất PSU phù hợp nhé.

Quy ước công suất 

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến công suất nguồn của máy tính, bao gồm công suất tối đa, nguồn điện và điện năng tiêu thụ. Hiệu suất nguồn sẽ không được liệt kê trên nhãn hoặc cung cấp cho khách hàng.

Công suất tiêu thụ

Công suất tiêu thụ là lượng điện năng tiêu thụ của nguồn máy tính so với nguồn điện gia dụng. Dựa vào công suất (W), công suất tiêu thụ sẽ được tính bằng W để người dùng xác định được số tiền mình phải trả cho nhà cung cấp điện.

Công suất cung cấp

Khi biết công suất PSU là gì, ta biết được không giống như mức tiêu thụ điện năng, công suất cung cấp được xác định bằng tổng công suất do bộ nguồn cung cấp cho bo mạch chủ, CPU và một số thiết bị liên quan. Công suất sẽ được quyết định bởi tần suất sử dụng và đặc tính hoạt động của thiết bị. 

Bên cạnh đó, công suất cung cấp sẽ nhỏ hơn so với công suất cực đại của nguồn. Nguồn điện sẽ thay đổi tùy thuộc vào thời gian và phương thức hoạt động. Trong đó các thiết bị ảnh hưởng đến công suất tiêu thụ phải kể đến như sau:

• CPU máy tính: Sẽ có nhiều chế độ tiêu hao như khi hoạt động ít, khi giảm tốc, khi làm việc ở mức tối đa 
• Card đồ họa VGA: Sẽ tiêu tốn nhiều năng lượng hơn bình thường khi xử lý khối lượng công việc lớn như xử lý hình ảnh, chỉnh sửa video, chơi game.
• Chipset cầu bắc: Đây là thành phần trên bo mạch chủ tiêu thụ nhiều điện năng nhất bạn nhất định phải biết khi tìm hiểu về PSU là gì.
• Khi đọc hoặc ghi, ổ đĩa quang sẽ sử dụng nhiều năng lượng hơn.
• Quạt máy tính sẽ điều chỉnh tốc độ dựa trên nhiệt độ hệ thống.

Công suất cực đại liên tục

Đây là công suất bạn cần biết khi tìm hiểu về các thông số của PSU là gì. Công suất này được tính toán trong một khoảng thời gian ngắn, thường được đo bằng mili giây (ms). Công suất cực đại thường được ghi trên nhãn sản phẩm.

Công suất cực đại vô thời hạn

Đây là công suất tối đa mà bộ nguồn có thể đạt được khi chạy liên tục trong thời gian dài, chẳng hạn như vài giờ hoặc vài ngày. Công suất này sẽ quyết định đến mức độ hoạt động ổn định của máy tính nên rất quan trọng khi mua hàng. Tuy nhiên trên thực tế, không nên lúc nào cũng để hệ thống cũng chạy hết công suất.

Hiệu suất

Sự khác biệt giữa công suất được cung cấp và công suất được tiêu thụ bởi nguồn điện máy tính sẽ xác định hiệu suất của nguồn. Vậy hiệu suất của PSU là gì và nó có quan trọng không?

Tất cả các thiết bị chuyển đổi năng lượng từ các dạng khác nhau không thể hoàn toàn hiệu quả. Năng lượng bị mất được chuyển thành các dạng năng lượng không mong muốn khác (cơ năng, từ trường, nhiệt năng, điện năng…). Vì vậy hiệu suất của thiết bị là rất quan trọng.

Năng lượng không mong muốn trong công suất máy tính chủ yếu là nhiệt cũng như từ trường và điện trường. Bộ nguồn máy tính tốt thường có hiệu suất hơn 80%. Thông thường, các nguồn có hiệu suất trên 80% được dán nhãn “sản phẩm xanh – bảo vệ môi trường” hoặc phù hợp chuẩn 80+.

Cách tính công suất Power Supply Unit là gì?

Công thức tính công suất PSU là gì? Đó là:

Watt (W) = Voltage (V) x Ampe (A)

Trong đó:

• V: là hiệu điện thế.
• A: là cường độ dòng điện.

Thế nào là bộ nguồn máy tính tốt?

Một bộ nguồn được đánh giá tốt nếu đáp ứng được các yêu cầu sau:

• Ổn định điện áp đầu ra: sai lệch không quá ±5% so với điện áp định mức khi nguồn hoạt động ở công suất thiết kế.
• Điện áp không nhiễu và bằng phẳng.
• Hiệu suất làm việc cao hơn 80% (công suất đầu ra/đầu vào lớn hơn 80%)
• Nguồn không tạo ra từ trường, không gây nhiễu, điện trường cho các bộ phận khác của hệ thống và phải chịu được điện trường, từ trường và nhiễu từ các vật thể xung quanh khác. 
• Khi biết PSU là gì, để xác định một bộ nguồn tốt, bộ nguồn đó phải tạo ra ít nhiệt hơn trong khi hoạt động, dẫn đến tiếng ồn và độ rung thấp.
• Các loại dây ra đa dạng, với số lượng lớn chân cắm tiêu chuẩn được quấn gọn gàng, chống nhiễu.
• Có công suất thiết kế trong thời gian dài đảm bảo hoạt động ổn định.
• Dải điện áp đầu vào càng lớn càng tốt, hầu hết các nguồn chất lượng cao có tần số 50/60 Hz và dải điện áp đầu vào từ 90 đến 250 VAC.

Tiêu chí lựa chọn PSU phù hợp với máy tính

Công suất

Người dùng nên lựa chọn bộ nguồn máy tính có công suất phù hợp dựa trên nhu cầu sử dụng để tránh những trường hợp như PSU có công suất lớn mà người dùng không sử dụng hết hoặc công suất quá nhỏ gây ra hiện tượng quá tải và hư hỏng các phụ kiện được bao gồm. Vì thế tùy vào mục đích dùng PSU là gì, bạn nên thận trọng khi lựa chọn công suất.

Thương hiệu

Khi mua sắm, nhiều người cho rằng nên mua sản phẩm của các thương hiệu uy tín. Hiện nay trên thị trường có một số thương hiệu cung cấp nguồn máy tính uy tín mà người dùng có thể tham khảo:

• Bộ nguồn cấp 1: Nguồn điện có độ ổn định, sử dụng các linh kiện cao cấp. Bộ nguồn điện này có thể được mua từ các công ty như Antec, Seasonic, Corsair và Silverstone.
• Bộ nguồn cấp 2: đây là bộ nguồn tầm trung với linh kiện không cao cấp như bộ nguồn cấp 1 nhưng vẫn mang lại hiệu quả khi sử dụng. Một số thương hiệu bạn cần xem xét khi mua bộ nguồn cập 2 cho PSU là gì? Đó là Cooler Master, FSP, Thermaltake và Acbel.
• Bộ nguồn cấp 3: Đây là bộ nguồn cấp thấp sử dụng các linh kiện giá rẻ để tiết kiệm tiền, do đó chất lượng của bộ nguồn sẽ bị ảnh hưởng. Arrow, Huntkey và Golden Field là một số nguồn cung cấp năng lượng giá rẻ bạn có thể tham khảo.
• Bộ nguồn cấp 4: đây là bộ nguồn giá rẻ. Bộ nguồn này không có tên chính thức, nhưng nó thường được gọi là nguồn ATX.

Giá thành

Bên cạnh chú ý đến công suất và thương hiệu, bạn cũng nên quan tâm đến mức chi phí đầu tư cho bộ nguồn. Để đảm bảo lựa chọn được bộ nguồn máy tính chất lượng, khi mua máy tính, tốt nhất bạn nên đầu tư khoảng 10-15% tổng chi phí mua máy vào bộ nguồn. 

Lời kết

Vậy chúng tôi đã chia sẻ những thông tin trên về PSU là gì cũng như gợi ý cho bạn cách chọn bộ nguồn phù hợp nhất cho máy tính. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về các bài viết khác của Máy Chủ Sài Gòn, hãy truy cập vào Website của chúng tôi nhé. Vui lòng liên hệ qua Hotline: 0976.638.715 hoặc Email: kinhdoanh@maychusaigon.vn nếu bạn quan tâm đến các sản phẩm và dịch vụ máy chủ, máy trạm, linh kiện máy chủ,… để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết.